Συμβουλές για ένα υγιές χαμόγελο! 

Το χαμόγελο είναι κάτι περισσότερο από τη διάταξη των μπροστινών δοντιών - είναι αντανάκλαση της εσωτερικής μας ευεξίας και παίζει σημαντικό ρόλο στην κοινωνική μας ζωή και την αυτοεικόνα μας, όπως και ευρύτερα στην ποιότητα ζωής μας. Μελέτες δείχνουν ότι οι άνθρωποι που χαμογελούν [FE1] συχνότερα τείνουν να βιώνουν καλύτερη ψυχική υγεία, ισχυρότερους κοινωνικούς δεσμούς και μεγαλύτερη συνολική ικανοποίηση από τη ζωή τους.

Επιπλέον το χαμόγελο είναι το πρώτο βήμα σε μια κοινωνική αλληλεπίδραση. Αποτελεί ένδειξη φιλικότητας και προάγει την εμπιστοσύνη, διευκολύνοντας τη δημιουργία και τη διατήρηση σχέσεων πράγμα που μπορεί να προωθήσει θετικό κλίμα και να ανοίξει ευκαιρίες σε όλα τα επίπεδα.

Υπάρχει επανάληψη, να το αναδιατυπώσουμε.

Η Επιστήμη Πίσω από το Χαμόγελο

Μία συναρπαστική πτυχή του ανθρώπινου ψυχισμού είναι ότι οι εκφράσεις του προσώπου μας, συμπεριλαμβανομένου του χαμόγελου, έχουν τη δύναμη να επηρεάζουν τις συναισθηματικές μας εμπειρίες. Το φαινόμενο αυτό, γνωστό ως Υπόθεση της Ανατροφοδότησης του Προσώπου (Facial Feedback Hypothesis), παρατηρήθηκε πρώτα από τον Δαρβίνο και προτείνει ότι η απλή πράξη του σχηματισμού ενός χαμόγελου μπορεί να αλλάξει τη συναισθηματική μας κατάσταση.

Σύμφωνα με την υπόθεση αυτή, όταν χαμογελάμε, οι μύες του προσώπου μας στέλνουν σήματα στον εγκέφαλο, προκαλώντας την απελευθέρωση νευροδιαβιβαστών όπως η ντοπαμίνη, οι ενδορφίνες και η σεροτονίνη που ενισχύουν τη διάθεση. Η υπόθεση αυτή είναι σε συναφεια με τη βασική αρχή του Νευρογλωσσικού Προγραμματισμού (NLP) "the map & the territory", που σημαίνει ότι υπάρχει σύνδεση ανάμεσα στον τρόπο που εκφραζόμαστε, στις συμπεριφορές μας -μεταξύ αυτών και το χαμόγελο-  είναι αντανάκλαση του τρόπου που σκεφτόμαστε και αντιλαμβάνομαστε τα πράγματα.

Και φυσικά, ατίστοιχα, η αλλαγή των εκφράσεων ή των αντιλήψεών μας μπορεί να επιδράσει στην  εμπειρία μας για τον κόσμο. Το χαμόγελο αλλάζει τον συναισθηματικό μας "χάρτη", κάνοντάς μας να νιώθουμε πιο ευτυχισμένοι ανεξάρτητα από τις πραγματικές συνθήκες. Έρευνα του Πανεπιστήμιου της Νότιας Αυστραλίας αποδεικνύει τα παραπάνω, καταδεικνύοντας πώς το χαμόγελο μπορεί να ξεγελάσει τον εγκέφαλό μας ώστε να αισθανθούμε πιο ευτυχισμένοι, ενεργοποιώντας παρόμοια νευρωνικά κυκλώματα με αυτά που ενεργοποιούνται όταν αισθανόμαστε γνήσια χαρά (Marmolejo-Ramos et al., 2020- Meister et al., 2004).

Μια άλλη συναρπαστική πτυχή του τρόπου λειτουργίας του εγκεφάλου μας είναι η αδυναμία του να διακρίνει μεταξύ πραγματικών και φανταστικών εμπειριών. Αυτή η πτυχή έχει ιδιαίτερη σημασία όταν πρόκειται για την πράξη του χαμόγελου.

Τα νευρωνικά κυκλώματα του εγκεφάλου ανταποκρίνονται στις φανταστικές ενέργειες παρόμοια με τις πραγματικές. Το φαινόμενο αυτό υποστηρίζεται από έρευνες σχετικά με την εγκεφαλική δραστηριότητα. Για παράδειγμα, μια μελέτη που αφορούσε πιανίστες αποκάλυψε ότι εκείνοι που απλώς φαντάζονταν ότι έπαιζαν πιάνο παρουσίασαν παρόμοια εγκεφαλική δραστηριότητα με εκείνους που έπαιζαν πραγματικά (Meister et al., 2004). Το εύρημα αυτό υποδηλώνει ότι οι νευρικές οδοί του εγκεφάλου ενεργοποιούνται τόσο από πραγματικές όσο και από φανταστικές ενέργειες.

Χαμόγελο & Aισιοδοξία

Το χαμόγελο συνδέεται στενά με την αισιοδοξία, καθώς διεγείρει την αμυγδαλή, το συναισθηματικό κέντρο του εγκεφάλου, που απελευθερώνει νευροδιαβιβαστές για να ενθαρρύνει μια συναισθηματικά θετική κατάσταση (Marmolejo-Ramos et al., 2020). Η αισιοδοξία με τη σειρά της μπορεί να επηρεάσει σημαντικά την υγεία και τη μακροζωία μας. Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε στο Proceedings of the National Academy of Sciences οι άνθρωποι που βιώνουν υψηλότερα επίπεδα αισιοδοξίας έχουν μεγαλύτερη διάρκεια ζωής (Lee et al., 2019). Η έρευνα περιελάμβανε στοιχεία από δύο μεγάλες πληθυσμιακές μελέτες που αφορούσαν συνολικά 71.400 άτομα και ανακάλυψε ότι τόσο οι αισιόδοξοι άνδρες όσο και οι αισιόδοξες γυναίκες επέδειξαν εξαιρετική μακροζωία, επιβιώνοντας μέχρι τα 85 έτη και πέρα από αυτά.

Χαμόγελο & Aποκατάσταση του Στρες

Μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα μελέτη του Πανεπιστημίου του Κάνσας ανέδειξε πώς το χαμόγελο μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση του στρες (Kraft, 2011). Στη μελέτη συμμετείχαν σχεδόν 170 Αμερικανοί φοιτητές, στους οποίους ανατέθηκε τυχαία να μιμηθούν είτε ένα γνήσιο χαμόγελο, είτε ένα μη γνήσιο χαμόγελο, είτε μια ουδέτερη έκφραση χρησιμοποιώντας ξυλάκια για να συγκρατήσουν τους μύες του προσώπου τους στη θέση τους. Ενώ εκτελούσαν στρεσογόνες εργασίες, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι φοιτητές που χαμογελούσαν (ειδικά με ένα γνήσιο χαμόγελο) είχαν ταχύτερη αποκατάσταση των καρδιακών παλμών μετά τις δραστηριότητες που προκαλούσαν στρες. Επιπλέον, εκείνοι που χαμογέλασαν ανέφεραν μικρότερη πτώση της ευτυχίας σε σύγκριση με εκείνους που διατηρούσαν ουδέτερη έκφραση. Αυτό υποδηλώνει ότι το χαμόγελο κατά τη διάρκεια στρεσογόνων εργασιών μπορεί να βοηθήσει το σώμα και το μυαλό να επανέλθουν σε ηρεμία πολύ πιο γρήγορα.

Η Σημασία της Στοματικής Υγείας και του Υγιούς Χαμόγελου

Πολλές φορές το αν και πώς θα χαμογελάσουμε υπαγορεύεται και από το πώς αισθανόμαστε σε σχέση με το στόμα μας και τα δόντια μας.  Η στοματική υγεία διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στη συνολική μας ευημερία, επηρεάζοντας όχι μόνο τη σωματική υγεία αλλά και τις συναισθηματικές και κοινωνικές πτυχές της ζωής. Οι οδοντιατρικές παθήσεις μπορούν να επηρεάσουν σημαντικά την αυτοπεποίθηση και την ικανότητα κοινωνικοποίησης. Έρευνες έχουν δείξει ότι αυτά τα οδοντιατρικά ζητήματα μπορούν να επηρεάσουν βαθιά την αυτοεκτίμησή των ατόμων, με την κακή στοματική υγεία να συνδέεται συχνά με λιγότερη αυτοπεποίθηση και αυξημένη ψυχολογική δυσφορία (Kaur et al., 2017; Settineri et al., 2017).

Η σχέση μεταξύ στοματικής υγείας και ψυχολογικής ευημερίας αποδεικνύεται επιστημονικά με θετικές συσχετίσεις μεταξύ της στοματικής υγείας και των ψυχοκοινωνικών επιπτώσεων, των αισθητικών ανησυχιών και της αυτοεκτίμησης. Άτομα με οδοντιατρικές παθήσεις μπορεί να αισθάνονται αμήχανα στη συναναστροφή τους με άλλα άτομα, οδηγώντας σε μειωμένη κοινωνική δέσμευση και αυξημένο αίσθημα ανεπάρκειας (Militi et al., 2021).

Θέτοντας ως προτεραιότητα τη στοματική υγεία, τα άτομα μπορούν να βιώσουν βελτιωμένη αυτοεκτίμηση και κοινωνική αυτοπεποίθηση, οι οποίες είναι απαραίτητες για τη συνολική ευτυχία και την ποιότητα ζωής. Η τακτική οδοντιατρική φροντίδα και η αντιμετώπιση των οδοντιατρικών διαταραχών δεν ενισχύουν μόνο τη σωματική υγεία, αλλά υποστηρίζουν επίσης τη συναισθηματική και κοινωνική ευημερία, καταδεικνύοντας τα εκτεταμένα οφέλη ενός υγιούς χαμόγελου.

Τρόποι Να Βάλουμε το Χαμόγελο στη Ζωή Μας

Πρακτικές συμβουλές για να συμπεριλάβετε το χαμόγελο στη ζωή σας:

Φροντίζουμε το χαμόγελό μας:  Βουρτσίζουμε τα δόντια μας σχολαστικά δύο φορές την ημέρα. Επιπλέον, ο τακτικός οδοντιατρικός έλεγχος, ιδανικά κάθε έξι μήνες, είναι ζωτικής σημασίας για τον έγκαιρο εντοπισμό και την αντιμετώπιση τυχόν προβλημάτων στοματικής υγείας. Η καθημερινή χρήση οδοντικού νήματος και η μείωση της πρόσληψης ζαχαρούχων τροφίμων και ποτών μπορούν επίσης να βελτιώσουν σημαντικά τη στοματική μας υγιεινή.

Χαμογελάμε ενσυνείδητα: Αφιερώνουμε μερικές στιγμές κάθε μέρα για να χαμογελάσουμε συνειδητά. Ξεκινάμε τη μέρα μας χαμογελώντας στον ίδιο τον εαυτό μας την ώρα που βουρτσιζουμε τα δόντια μας. Με το σκόπιμο χαμόγελο, μπορούμε να εκπαιδεύσουμε τον εγκέφαλό μας να συνδέει αυτή την έκφραση με θετικά συναισθήματα.

Μοιραζόμαστε στιγμές χαμόγελου: Επιδιώκουμε να χαμογελάμε στους ανθρώπους που συναντάμε κατά τη διάρκεια της ημέρας, είτε πρόκειται για έναν συνάδελφο, είτε για έναν γείτονα, είτε για έναν άγνωστο στο δρόμο. Το χαμόγελό μας μπορεί να “φτιάξει” τη μέρα κάποιου άλλου , να εκτονώσει μια κατάσταση και να πυροδοτήσει μία αλυσιδωτή αντίδραση θετικότητας.

Περιβάλλουμε τον εαυτό μας με εκτίμηση: Καλλιεργούμε μια στάση εκτίμησης για όλα τα καλά που έχουμε στη ζωή μας. Ασχολούμαστε με δραστηριότητες που μας φέρνουν χαρά και γέλιο. Όταν εστιάζουμε στα πράγματα που μας φέρνουν χαρά, θα πιάσουμε τον εαυτό σας να χαμογελάει πιο φυσικά και πιο πολύ.

Εξασκούμαστε σε τεχνικές χαλάρωσης: Ενσωματώνουμε στη ρουτίνα μας τεχνικές χαλάρωσης, όπως βαθιές αναπνοές, διαλογισμό ή γιόγκα. Αυτές οι πρακτικές μπορούν να βοηθήσουν στη μείωση του στρες και της έντασης, διευκολύνοντας το γνήσιο χαμόγελο.

Αναζητάμε ευκαιρίες για χιούμορ: Αναζητάμε ευκαιρίες για να βάλουμε το χιούμορ στην καθημερινή μας ζωή, είτε περνώντας χρόνο με ανθρώπους που μας ανεβάζουν και μας εμπνέουν, είτε παρακολουθώντας μια κωμική εκπομπή, είτε ανταλάσσοντας αστεία ανέκδοτα με φίλους.

Επιδιώκουμε να κρατάμε αυτή τη μικρή μυϊκή σύσπαση στο πλάϊ των χειλιών ενεργή όσο περισσότερο γίνεται μες τη μέρα.  Το μυαλό δεν μπορεί να ξεχωρίσει το πραγματικό από το φανταστικό.

Καταλήγοντας, αυτό που πρέπει να κρατήσουμε είναι ότι το χαμόγελο είναι πάρα πολλά παραπάνω από μία έκφραση χαράς - είναι μια παγκόσμια γλώσσα που μιλάει για τον εσωτερικό μας κόσμο και ενισχύει τις σχέσεις με τους γύρω μας. Και, ενώ φυσικά η αληθινή ουσία ενός χαμόγελου έγκειται στην αυθεντικότητα και την ειλικρίνειά του, η διατήρηση της καλής στοματικής υγείας μπορεί αναμφίβολα να ενισχύσει την αυτοπεποίθησή μας ώστε να χαμογελάμε πιο  πολύ, πιο ελεύθερα.

Ας προσπαθήσουμε, λοιπόν, να καλλιεργήσουμε το γνήσιο και υγιές χαμόγελο, όχι μόνο ως αντανάκλαση της εσωτερικής ευτυχίας αλλά και ως συνειδητή επιλογή για τη διάδοση της θετικότητας και τη δημιουργία ουσιαστικών συνδέσεων με τους άλλους.

Αλεξάνδρα Γ. Ευθυμιάδου PhD

Neuro-Lingusitics

Founder of nlpgreece® . In affiliation with

NLP University Santa Cruz, California